ปกิณกธรรม

โดย พระราชสุทธิญาณมงคล (หลวงพ่อจรัญ ฐิตธัมโม)

วันนี้เป็นวันพระแรม ๑๔ ค่ำ เป็นวันสิ้นเดือนอ้ายและเป็นเดือนขาด เราก็คิดว่าเป็นวันพระใหญ่ ข้อเท็จจริง ก็เหมือนกันทุกวันพระ จะเดือนขาดหรือเดือนเต็มก็ตามแต่ปัญหาอยู่ที่ว่า เราแสวงหาพระไว้ในใจ ทำใจให้สบายทำใจให้เป็นปกติด้วยการเจริญกรรมฐาน เจริญกุศล ตั้งสติโดยการเจริญสติปัฏฐาน๔ ดีที่สุด ไม่มีอะไรจะดีกว่าการเจริญสติปัฏฐาน๔ อีกแล้ว ก็คือ บำเพ็ญศีลภาวนา ต้องการให้มีสติสัมปชัญญะ

คำสอนของพระพุทธเจ้าตั้ง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ก็ย่อให้เราแล้ว พระองค์แสวงหาตั้ง ๖ ปี ที่เสด็จออกบรรพชา กว่าจะสำเร็จสัมโพธิญาณ พระองค์ได้รวมตำรับตำรามาให้เราแล้ว แต่ทำไมเราเอาไปทิ้ง เราไม่ต้องไปหาที่ไหนอีกแล้ว และไม่ต้องไปเหนื่อยยากแสวงหาโมกขธรรมแต่พระพุทธเจ้าท่านทรงเหนื่อยยากพระวรกายและจิตใจเพื่อแสวงหาความดีในวิชานี้เอามาแก้ทุกข์ เอามาเพื่อแก้ไขปัญหาชีวิต พระองค์ทรงรวบรวมตำรับตำราให้เราไว้ครบถ้วนขบวนการ ต้องการให้เราทั้งหลายได้อยู่เย็นเป็นสุข ปราศจากทุกข์ แล้วทำไมเราเอาไปทิ้งล่ะ ธรรมะของพระพุทธเจ้าท่านก็ให้เราครบถ้วนทุกอย่าง คือ ศีล สมาธิปัญญา ถ้าใครมีแล้วก็มีพระประจำใจ มีพระประจำกาย มีพระประจำครอบครัว มีแต่ความสุขในเรื่องประกอบกิจหน้าที่การงาน ไม่มีทุกข์ ไม่มียาก ไม่มีความลำบากแต่ประการใด จะประกอบอาชีพค้าขายหรือทำอะไรก็ดีหมดพระพุทธเจ้าท่านสอนทุกแง่คิด สอนให้เรามีสติปัญญาเฉลียวฉลาด สามารถในการปฏิบัติชอบทุกประการ

เมื่อวันพระก่อน เทศน์เรื่องฆ่าความโกรธ วันพระ ต่อมาเทศน์เรื่อง ขันติ ความอดทน วันนี้จะบอกสรุปอานิสงส์คือขันติ เมื่อวันพระที่ผ่านมาที่เทศนาไปแล้ว ท่านได้รับฟังแล้วว่าวิธีฆ่าความโกรธทำอย่างไร ก็คือการเจริญกรรมฐาน ฆ่าอะไรก็ไม่เท่าฆ่าความโกรธในตัวเอง ถ้าเราฆ่าความโกรธในตัวเองออกได้ คนนั้นก็จะมีความสุขไม่มีทุกข์ มีแต่ปัญญา ในด้านอกุศลกรรมก็จะไม่มีแก่บุคคลนั้น วันพระต่อมาเทศน์เรื่องขันติ ความอดทน จะอดทนได้อย่างไร ก็ด้วยการเจริญกรรมฐาน กำหนดจิตทำให้มีความอดทน แต่ผู้ปฏิบัติธรรมไม่ได้ทำอย่างนั้น ไม่ได้อดทนเลย มีเวทนาก็เลิกแล้ว เลิกปฏิบัติ จิตพุ้งซ่านก็เลิก ไม่มีการกระตือรือร้นในการปฏิบัติธรรมแต่ประการใด แล้วมันจะได้อะไรหรือ จะไม่ได้อะไรแน่นอน

การเจริญวิปัสสนากรรมฐานนั้นก็คือการเจริญสติปัฏฐาน ๔ ทางสายเอกนี่เอง กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน กายจะเดิน จะนั่ง จะนอน เหลียวซ้าย แลขวา คู้แขน เหยียดขา ตั้งสติไว้ ในเมื่อมีสติดีอยู่ในกายอย่างนี้ ก็เรียกว่าเรามีพระประจำกายแล้ว ไม่ใช่เอาเครื่องรางของขลังมาแขวนคอ แล้วก็เรียกว่ามีพระประจำกาย ไม่ใช่ แต่แล้วเรามีสติดีในการยืน เดิน นั่ง นอน เหลียวซ้าย แลขวา คู้แขนเหยียดขาในตัวของตนเอง จิตก็เป็นกุศล ภายในก็มีพระประจำใจ จิตใจของท่านก็ประเสริฐ จิตใจท่านก็ล้ำเลิศแสดงขันติความอดทนได้แน่นอนออกมาอย่างนี้ซิ แสดงไปแล้วเมื่อวันพระก่อนนี้

เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานนั้นเราก็จะได้รู้ว่ามีสติกำหนดเวทนาได้ มันจะเกิดขึ้นในตัวเรา จะดีใจหรือจะเสียใจก็กำหนด ตั้งสติไว้ได้ หรือระยะหนึ่งไม่มีสุข ไม่มีทุกข์ ไม่มีความดีใจเสียใจ จิตใจก็ว้าเหว่จิตใจก็ออกไปนอกประเด็นเพราะมันไม่ได้คิดอะไร จิตใจก็ลอยออกไป เรียกว่า อุเบกขา เวทนาก็ต้องมีสติกำหนดอยู่ตลอดรายการอย่างนั้น ปวดเมื่อยก็กำหนด เสียใจก็กำหนด โกรธก็กำหนดไว้ ตัวกำหนดนี่เป็นตัวกำชะตากรรมในชีวิตของเราว้ดีมาก ตัวกำหนดก็ตัวตั้งสติ ตัวมีบำเพ็ญศีล ตัวบำเพ็ญสมาธิของตนเองไปโดยอัตโนมัติภายในตัวของมันเอง ตัวแก้ปัญหาก็ตัวสติ ตัวสัมปชัญญะก็คือตัวรู้ รู้จริงในร่างกายและสังขาร รู้รูป นาม ขันธ์ ๕ เป็นอารมณ์ รู้เหตุผลที่ควรจะแก้ควรจะไม่แก้ ควรจะตัดควรจะเติม ควรจะต่อ ขาดเติม เกินตัดนั่นตัวสัมปชัญญะ คือตัวรู้นี้แหละมันเข้าไปในหลักนี้คือเวทนา เราจะได้รู้ว่ามันปวดเมื่อยอย่างไร ไม่สบายใจอย่างไร ดีใจตรงไหน ถูกต้องตรงไหนประการใด ต้องกำหนดที่ไหนเสียใจกำหนดที่ลิ้นปี่หายใจยาวๆกำหนดให้ลึกๆ หายใจลึกๆ เดี๋ยวท่านจะหายเสียใจ หาย ฟุ้งซ่าน คิดไม่ออกก็กำหนดตรงนั้น เดี๋ยวกำหนดไปกำหนดมามันก็จะคิดออกมาอย่างนี้เป็นต้น และเมื่อคิดออกได้แล้วเราก็ดำเนินงานต่อไป แต่ผู้ปฏิบัติไม่ได้ติดตามผลงานอย่างนี้ ไม่ได้ปฏิบัติ ปล่อยตามเรื่อง ปวดศีรษะก็ไม่กำหนด เสียใจก็ไม่กำหนด จิตใจออกไปพุ้งซ่านก็ไม่กำหนด ปล่อยตามเรื่องตามราว น่าเสียดายปล่อยไปตามยถากรรม จะไม่ได้ผลจะไม่ได้อานิสงส์แต่ประการใด นี้คือความหมายของจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน จิตต้องเป็นธรรมชาติ ต้องคิดอ่านอารมณ์ รับรู้อารมณ์ไว้ได้เป็นเวลานานเหมือนเทปบันทึกเสียง มันก็เหลวแหลกแตกความคิดเรื่องโน้นเรื่องนี้ แต่ปัญหามันอยู่ที่ว่าเอาสติตามคิด เอาสติตามไปดูว่ามันคิดเรื่องอะไร กำหนด คิดหนอ คิดหนอกำหนดตรงไหน กำหนดที่ลิ้นปี่ก็ทำความเข้าใจลิ้นปี่ด้วยนะ เอาเชื่อกวัดจากจมูกไปถึงสะดือแล้วก็พับครึ่งนั่นแหละลิ้นปี่แล้ว

คนที่โกรธง่าย คนที่โมโหเก่งนี่ใจร้อนหายใจสั้น มันไม่ทันคิดเหนือใต้อะไรเลยนะ ลุกลี้ลุกลน จะไม่มีทางที่จะ คิดที่ดีได้ จะคิดไม่เป็นเรื่องเป็นราว คิดออกมาผิดทั้งนั้นไม่มีสติปัญญา ที่จะเข้าไปสู่จุดมุ่งหมายอันนี้ เช่น ยืนหนอ๕ ครั้ง นี่สอนให้มันถูกหน่อย ตั้งแต่ศีรษะลงปลายเท้า ตจปัญจกกรรมฐาน เกสา โลมา นขา ทันตา ตโจตโจ ทันตา นขา โลมา เกสา โดยวิธีปฏิบัติภาษาไทยไม่ต้องใช้บาลี ก็เลยเอาสติกำหนดตรงนี้ ยืน…หนอ ถ้าไม่เข้าใจทำรุ่นใหม่ก็ให้เว้นวรรคที่สะดือ ยืน…ถอนหายใจที่สะดือแล้วก็ หนอ ลงไป แล้วยืนจากเท้า มโนภาพสำรวมขึ้นมา ถึงสะดือ ถอนหายใจแล้วก็หนอลงไป ทำได้แล้วไม่ต้องถอนหายใจ ทำความเข้าใจด้วยบางที่ไปสอนผิด บางทีไปถอนหายใจเรื่อยจนกระทั่งเข้าใจแล้ว ถ้าเข้าใจแล้วไม่ต้อง ยืน…หนอ ไปถึงเท้า หนอมันจะคล่องขึ้น สติมันจะอยู่กับ จิตตลอดรายการ อย่างนี้สิ บางคนนี่ทำไม่ได้แล้วก็กลับ บ้าน แล้วยังไม่ได้ ๕ ครั้ง โดยมโนภาพบางทีทำไม่ได้เลยจะมาแลกเปลี่ยนอะไรกันก็ไม่ทราบ ถ้าทำได้แล้วมันจะคล่องแคล่วว่องไว มันจะเกิดทัศนศึกษาโดยวิสุทธิ จะเกิดความบริสุทธิ์ขึ้น สติก็ดี ปัญญาก็เกิด จะรอบรู้ในกองการ สังขาร จะแก้ปัญหาได้ทุกทิศทาง มันจะออกมาอย่างนี้เป็น ต้น และพองหนอ ยุบหนอ นี่ ขอเจริญพรว่าหายใจยาวๆบางคนทำไม่ได้จนกระทั่งกลับ พองหนอ ยุบหนอ กลับไปพองขึ้นยุบลงๆ บางคนไป พองหนอ ยุบหนอ ที่ลิ้นปี่ คนละเรื่องกันแท้ๆ เอาไปสอนกันมาให้มันพองที่ท้องให้ได้ ไม่ใช่ว่าพองหนอ ยุบหนอ แล้วท้องก็ไม่พอง ไม่ยุบ อันนี้ขอเน้นตรงนี้ให้มาก ขอฝากไว้ บางคนก็ไป พองหนอ ยุบหนอ ตรงลิ้นปี่ มันคนละเรื่องกัน อันนี้สำหรับโกรธกำหนดเสียใจ หรือหายใจสั้น ผูกพยาบาท ผูกความโกรธ ผูกเคียดแค้น ต้องกำหนดที่ลิ้นปี่ให้หายใจยาวๆ กำหนด ต่างหาก ไม่ใช่พอง ยุบ มันคนละเรื่องกัน

ถ้ากำหนดพองหนอ ยุบหนอ ก็ให้หายใจยาวๆ เดี๋ยว มันก็พองแล้วก็หนอ ยุบหนอพอดี ถ้าหากว่าทำได้อย่างนี้มันกำหนดยาวๆ พอง๑ ส่วน หนอ ๓ ส่วน เป็น ๔ ส่วน ก็ออกไปได้ชัดมาก บางคนกำหนดไม่ได้ จนกระทั่งกลับออกจากวัดไปก็ทำไม่ได้ อันนี้ขอเน้นนะ อย่างไรท่านก็ต้องทำให้ได้อย่างนี้ เดินจงกรมพยายามเดินให้ช้าๆหน่อย ขอเตือนพวก ครู อาจารย์ ไปสอนกันให้ช้าและ ต้องดูที่ปลายเท้าอย่าไปเหลียวซ้าย แลขวา ดูเหนือดูใต้ และไปหลับตาเดินไม่ได้ ต้องดู มันเมื่อยก็กำหนดเวทนา มันจะปวดก็กำหนดเวทนา เป็นต้น นั่งก็เช่นเดียวกัน มีคิดอะไรก็กำหนดคิด เห็นนิมิตอะไรขึ้นมาอย่าไปดู กำหนดเห็นหนอเสียอย่าไปสนใจดูนิมิตเครื่องหมาย มันเป็นเครื่อง ที่ไม่เป็นนิสัยปัจจัยในเรื่องฌาน ว่าอันนี้จะเกิดขึ้น มันจะได้ตั้งอยู่ มันจะได้ดับไป สภาวรูปที่มันเปลี่ยนแปลงมาทำให้เราหลอนสมอง มันจะหลอนไปก็ต้องกำหนดเสียอย่างนี้ เป็นต้น

นี่แหละ การเจริญกรรมฐานต้องทำให้เราอดทน ลบเรื่องตนออกจากนี้ได้ อดทน อดกลั้น ทนต่อความเจ็บใจได้ด้วย เพราะทุกคนเราเห็นหรือในตัวเองเช่น กราบไหว้พระพุทธรูปก็ดี อย่าลืมระลึกถึงว่าอนุสาวรีย์นี้แหละคือผู้เป็นยอดแห่งความอดทน และเราจะสวดมนต์ไหว้พระนึก ถึงความอดทน คือกรรมฐานนี้ทำให้อดทน ทนตรากตรำทนลำบากได้เราจะต้องโอปนยิโก คือน้อมนำเอาพระคุณความดีที่มีอยู่ในพระองค์ท่านคือพระพุทธเจ้า ที่ท่านสอนเรานั้นอันนี้เป็นรูปธรรมอยู่ในพระองค์มาประพฤติ ปฏิบัติสวมใส่ไว้ในตัวเรา นี่เป็นรูปธรรม คือรูปธรรมนะ คือภาวนารูปที่เรียกว่าพระประจำกาย คือปรับปรุงแก้ไขนิสัย ตัวให้มีความเข้มแข็งเข้าไปภายใน เรียกว่า เปลี่ยนแปลงนิสัย อดทนต่อการศึกษา การประกอบกิจเลี้ยงชีพ การฝึกซ้อมจิตใจให้เยือกเย็นเพราะการปฏิบัติตนเช่นนี้ เป็นวิถีทางแห่งความสวัสดี เกิดขึ้นจากการนั่งกรรมฐาน มันจะเป็นวิถีทางที่เกิดความสวัสดีให้แก่ชีวิตนี้ เพราะขันติที่กล่าวไว้เมื่อวันพระก่อนนั้นแปลว่า ความอดทน เป็นธรรมะที่มีอานุภาพมากมายนัก ชาวโลกที่ประสบความสวัสดีมีชัยล้วนต้องอาศัยธรรมะข้อนี้ ส่วนผู้ไม่ประพฤติปฏิบัติธรรมะข้อนี้ก็รังแต่จะตกต่ำ การเจริญกรรมฐานจะทำให้มีธรรมะขันติแน่นอน

ถ้าเจริญกรรมฐานแล้วจะรู้ว่าความทุกข์เกิดจากอะไรหาคำตอบได้ ความทุกข์เกิดจากการตามใจตนเอง ถ้านักปฏิบัติกรรมฐานตามใจตนเอง เมื่อยเลิก อะไรก็เลิกหมดไม่อดทนอะไรเลย นี่แหละความทุกข์เกิดจากตามใจตนเอง ทั้งนั้น คนที่ไม่ตามใจตนเอง ฝืนใจตนได้ มีความอดทนจะสามารถแก้ปัญหาชีวิตได้ มีความหมายอย่างที่กล่าวไว้วันพระก่อนแล้วนั่นแหละ ความทุกข์ของคนเราเกิดจากการตามใจตัวเองตลอด อาตมาก็กล่าวมานานแล้ว ผู้หญิง ที่น่าเกลียดคือผู้หญิงที่ตามใจตัว ผู้ชายที่น่ากลัวคือผู้ชายที่ไม่รู้จักเกรงใจคน คนที่ตามใจตัวเองไม่ต้องมาเจริญกรรมฐาน ไม่ได้ผลอย่างแน่นอน ตั้งใจจะเดินจงกรม ๑ ชั่วโมง นั่ง๑ ชั่วโมงเลิกแล้ว นี่แหละคนตามใจตัวเองจะไม่สามารถกู้ชีวิตให้เป็นความสวัสดีในใจได้

ถ้าพิจารณาถึงความทุกข์ยากลำบากในโลกที่มวลมนุษย์ประสบพบพานอยู่ทุกยุคทุกสมัยแล้ว ล้วนเกิดจากการตามใจตัวเอง ยอมตนให้ตกอยู่ภายใต้อิทธิพล เหมือนอย่างท่านมานั่งกรรมฐานตามใจตนเอง ปวดเลิกแล้ว จิตพุ้งซ่านก็เลิก ตามใจตัวเองตลอด อยู่ภายใต้อิทธิพลของ ชีวิตนั่นท่านจะหาความสุขความเจริญไม่ได้ ชนะใจไม่ได้ นี่แหละตามภายใต้อิทธิพลของกิเลสความชั่วร้าย บางครั้งมาในรูปต่างๆ ที่เรียกว่า ผีบ้าง ปีศาจบ้าง พญามารบ้างซาตานบ้าง จะมาในรูปไหนก็ตาม ชื่อว่าความชั่วร้ายทั้ง สิ้น ผู้ที่ปล่อยตัวให้ตกอยู่ในอำนาจของความชั่วนั้นเพราะขาดขันติความอดทน ไม่มีขันติเป็นฐานรองรับชะตาชีวิตของท่าน จึงอาภัพตลอดกัลปาวสาน

แต่ในทางตรงกันข้าม ผู้ใดมันอยู่ในคุณธรรมข้อนี้คือ ขันติตั้งอยู่ เจริญกรรมฐานตายเป็นตาย ถ้าท่านมีคุณธรรมในข้อนี้แล้วรับรองว่าต้องเจริญแน่นอน ถ้าเป็นพระสงฆ์องค์เจ้าหรือแม่ชี หรือเป็นฆราวาสทั้งหญิงชายเจริญแน่นอน คนยากจนจะตั้งตัวได้ คนมีฐานะดีอยู่แล้วไม่ล่มจม เรื่องวิวาทบาดหมาง เช่น ฆ่าอาฆาตไม่มีโอกาสเกิดขึ้นได้เลย จะไม่เกิดขึ้นในตัวท่าน บ้านเมืองจะร่มเย็นเป็นสุข ยิ่งกว่านั้นผู้ที่มั่นอยู่ในคุณธรรมข้อนี้ยังมีผลให้ไป สู่สวรรค์ ทั้งเป็นรากฐานให้ถึงนิพพานอีกด้วย

อาตมาเมื่อสมัยโบราณเป็นเด็ก เดินไปเรียนหนังสือระยะทาง ๑๑ กิโลเมตร ต้องเดินไปมาตั้ง ๒๐ กว่ากิโลทุกวัน แสนจะยากลำบากจริงๆ ยานพาหนะก็ไม่สะดวกในสมัยนั้น บางคราวฝนตก บางคราวหนาว บางคราวร้อนและต้องประสบกับความเมื่อย ปวดหัว กระหาย ความเจ็บไข้ บางครั้งอาตมาไปโรงเรียนไม่มีข้าวกินเลย สตางค์ก็ไม่มี นี่อาตมาขึ้นมาด้วยตนเอง ไปอยู่โรงเรียนวัดบางพุทรากลับมาถึงบ้านมืดทุกวัน ตี ๔ ก็ต้องเตรียมตัวเดินทางบางครั้งก็ห่อข้าวไปห่อหนึ่ง ปลาทูตัว ปูเค็มตัว จำได้ ด้วยความหิวกระหายเหลือเกิน ความเจ็บไข้ความคร่ำเคร่งในการดูตำราอุปสรรคต่างๆ เหล่านี้ จะขอสตางค์ยายขอแม่แค่ ๑๐ บาท ๑๐๐-๒๐๐ ก็ขอยาก ซื่อเครื่องลูกเสือ ขอ ๑๐๐ ให้ ๑๐ บาท ต้องอดทนต่อความยากลำบาก นี่แหละชีวิตของอาตมาล้วนต้องอาศัยความอดทนทั้งสิ้น เดินบนถนนลูกรังจากถนนสายลพบุรี ไม่ใช่ราดยาง กว่าจะได้จักรยานสักคัน ต้องอดทนทุกประการ บางครั้งดื่มแต่น้ำตลอดวันยังค่ำ พอประทังชีวิตด้วยความอดทนต่อการ ศึกษาของอาตมา ชีวิตของอาตมาแร้นแค้นตลอดมา ต้องอดทน อดทนต่อสิ่งยั่วยวนกวนใจอันเป็นทางก่อให้เกิดการเสียสุขภาพอนามัย บางคนสูบบุหรี่ สุราเมรัย ฝิ่น เฮโรอีนมวย ม้า การพนัน ตลอดจนการเที่ยวเตร่จนติดเป็นนิสัย

อบายมุขเหล่านี้แหละทำให้เสียการเรียน อาตมาผ่านมาหมดแล้วท่านทั้งหลาย นี่แหละมาศึกษาประวัติของอาตมาบ้าง ว่านี่ต้องอดทน ต้องการเรียนจริงๆ

อนึ่งการรักในวัยเรียนมันก็เคยผ่านมาแต่ก็เลวที่สุดแล้วนับว่าเป็นมารอย่างร้ายกาจ โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในวัยนี้ควรระวังให้จงหนัก คือ พ่อ แม่ ระวังดูลูกวัยรักวัยเรียน วัยรกวัยสกปรก ยาเสพติด จงอย่าชิงสุกก่อนห่าม อย่าไปลอง บอกลูกหลานระวังให้มากที่สุด จงยับยั้งชั่งคิดชั่งใจถึงอนาคตตลอดไป

ชีวิตของอาตมายังไม่สิ้นหวัง ยอดนักรบก็ต้องชนะ จิตใจตนเอง คือ ไม่ปล่อยใจให้ตกไปเป็นทาสของความชั่วอาตมาโดนมาด้วยตนเอง โรงเรียน ๘ โรงเรียนอยู่หมดแต่ไม่ได้จบเลยสักโรงเรียนเดียว ก็ขอฝากไว้ แต่ก็ยังดี มา ตั้งใจเรียนศึกษาเล่าเรียนในทางธรรม ถึงหาไม่ได้เป็นดอกเตอร์ แต่เขาก็เอาปริญญาเอกมาถวายได้ถึง ๓ สาขาแล้ว เราก็ดีใจขออนุโมทนา ท่านทั้งหลายอย่าปล่อยใจให้ตกไปเป็นทาสของความชั่ว มาเจริญกรรมฐานดีที่สุดสามารถจะกำจัดความชั่วได้ ในเมื่อนักเรียนลูกหลานนัก ศึกษาใช้ความมานะอดทนเข้าประกอบเช่นนี้แล้ว จะทำการศึกษาวิชาการทุกชนิดก็สำเร็จได้ดังใจหวัง ขอฝากท่าน ทั้งหลายไว้ ความอดทนต่อกิจการตั้งตัวอีกประเด็นหนึ่ง ความอดทนกับความตั้งตัวสอนผู้ที่จะตั้งตัวเป็นหลักฐาน มั่นคง สิ่งสำคัญก็คือความอดทนอันเป็นผลให้เกิดการประหยัด บางท่านอยากร่ำรวย แต่ผิดหวังเพราะนิสัยสุรุ่ย สุร่าย จ่ายง่าย ใช้เปลือง ไม่รู้จักเก็บหอมรอมริบ มีความเป็นอยู่ชนิดที่เรียกว่าวันนี้เพื่อวันนี้ วิถีชีวิตมืดมนไร้ความหวังจัดว่าเป็นผู้ฆ่าตัวเองแท้ๆ พฤติกรรมเช่นนี้ก่อให้เกิดอาชญากรรมต่างๆ มีจี้ปล้นเป็นต้น

บางท่านเข้าใจผิดคิดโทษเวรโทษกรรม โทษเทวดา ฟ้าดิน ญาติพี่น้องว่าให้โทษ คอยกีดกันอย่างนั้น อย่างนี้ทำตัวไม่ดีกลับมองไม่เห็น ยิ่งไปกว่านั้นบางรายไปบนบานศาลกล่าวต่อเทวดาอารักษ์สิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อขอลาภผล หรือทำอยู่กับบ่อนการพนัน เพื่อให้รวยทางใจ ผลสุดท้ายต้อง ล่มจมเพราะการพนัน ท่านว่าคนที่คอยพึ่งโชคชะตาราศีนั้นย่อมไม่ผิดอะไรกับราชสีห์ที่ทำด้วยหินที่เขาตั้งไว้หน้าปราสาท แม้เขาได้ส่อแสดงให้เห็นว่าเป็นอยู่แต่เพียงร่างแต่ไม่มีจิตใจหรือใช้อำนาจกำลัง จะสู้กับอุปสรรคปัญหาเป็นการปล่อยชีวิตไปตามยถากรรมเช่นเดียวกับสวะในแม่น้ำลำธาร ซึ่งล่องลอยตามกระแสน้ำไปใช้การบังคับทั้งนั้นคนประหยัดต้องมีความอดทน ต้องอดทนอะไรหรือคนนั้น ต้องมีความอดทน ต้องตัดการใช้จ่ายที่ฟุ่มเฟือยไม่จำเป็นออกเสีย นับตั้งแต่อาหารการบริโภคต้องระวัง ซึ่งตั้งใจให้เงินไปเท่าที่จำเป็นไม่ต้องไปกินกุ้ง กินปลาอะไรที่เขาเลือก กันพอจะมีอะไรกินได้ก็กินเข้าไป อย่ากินทิ้งกินขว้าง ได้ครึ่งเสียครึ่ง อย่าได้ตกเป็นทาสของความอยากเป็นอันขาด แม้ในเรื่องอื่น ๆ เช่นการแต่งตัว การเที่ยวเตร่การพัก ผ่อนหย่อนใจก็เช่นกัน ก็ควรจะมีการประหยัดทุกกรณีอย่าทะเยอทะยานเอาอย่างคนร่ำคนรวยเขา เข้าทำนองว่า ช้างขี้ขี้ตามช้าง

หากทุกคนตั้งใจกำจัดนิสัยฟุ้งเฟ้อสุรุ่ยสุร่ายกลับตัวตนเป็นคนประหยัด ฝึกหัดตัวเอง กลัวจน ต้องประหยัดกลัววิบัติต้องเลิกทำชั่ว อันนี้ขอฝากคติธรรมไว้ด้วย อีกข้อหนึ่งขอให้มีความอดทนต่อการครองรักครองเรือนภายในครอบครัวระหว่างสามีภรรยา รู้จักยับยั้งชั่งใจ รู้จักถนอมน้ำใจกันอย่าทะเลาะกัน อาตมาขอบิณฑบาตตั้งแต่นานแล้ว หนักนิดเบาหน่อยให้อภัยกันระหว่างสามีภรรยา มีปัญหาอะไรเกิดขึ้นก็ค่อยพูดค่อยจาพาทีกัน ถ้าเป็นผู้เจริญกรรมฐาน ต้องอดทน ภรรยาว่าอย่างไรสามีต้องนิ่ง สามีว่าอย่างไรภรรยาก็อดทนนิ่ง ต่างคนต่างนิ่งอดทนดูสิจะมีเรื่องราวไหม พูดดีเข้าใจง่าย พูดร้ายเข้าใจยาก ถ้าพูดดีๆเพราะๆ เอาอกเอาใจกันนะ เจ้าคะ เจ้าขา วาจาดีมันจะทะเลาะกันไหม จะไม่ทะเลาะกันเลย สามีก็เอาใจภรรยา ด้วย ภรรยาเขาก็เหนื่อยยากต้องเอาใจลูกเอาใจผัวหาอาหารให้รับประทาน สามีก็ต้องเห็นใจเขาบ้าง สามีเห็นใจภรรยาต่างคนต่างเห็นใจกันมีปัญหาอะไรเกิดขึ้นก็ค่อยๆ พูดจากันหาเหตุผลหาต้นหาปลายตกลงกันด้วยสันติวิธีด้วยการเจริญกรรมฐาน โกรธหนอ โกรธหนอ ถ้าสามีด่าภรรยาก็บอกว่าโกรธหนอ โกรธหนอ อย่าด่าฉันหนอ อย่า ด่าฉันหนอ เพราะฉันนั่งกรรมฐานหนอ ฉันไม่โกรธหนอและต้องเอาอย่างนี้นี่แหละตกลงกันด้วยสันติวิธีดีกว่า อย่าเอาแพ้ชนะกันเลย วิธีการอย่างนี้ทำให้บรรยากาศในครอบครัวอบอุ่น สามีภรรยาจะได้อบอุ่นใจ และถ้าภรรยานั่งเจริญกรรมฐานได้แล้วแผ่เมตตา สามีเขาจะชอบสาวแก่แม่หม้ายก็โปรดอนุโมทนาร่วมกัน อย่าไปหึงไปหวงเลย พวกไปหึงไปหวงนี้ไม่ใช่นักกรรมฐานจะไม่อบอุ่นในครอบครัวเขาจะชอบใครก็อนุโมทนาทำได้ไหม ถ้าทำได้ขออนุโมทนา ด้วย

ชาวพุทธที่แท้ต้องทำอะไรบ้าง ต้องไม่ตกเป็นทาสของความโกรธ จะว่ากล่าวสั่งสอนใครก็กล่าวแต่โดยดี มีเมตตาปรารถนาประโยชน์สุขเป็นที่ตั้ง คราวเกิดเรื่องกันเกิดชังกันยอมแพ้เสีย ถ้ามีเรื่องยอมแพ้กันต่างคนต่างยอมแพ้เสียข้างหนึ่ง เรื่องจะยุติลงได้ การยอมแพ้นั้นในสายตาของทางโลกอาจหาว่าเป็นคนที่ขี้ขลาดตาขาว แต่ในสายตาของนักปฏิบัติธรรมกลับให้เกียรติว่าเป็นผู้ชนะดังที่ท่านว่า แพ้เป็นพระชนะเป็นมาร แพ้แบบพระชนะแบบมาร ชาว พุทธที่ดีแท้ต้องรู้จักให้อภัยซึ่งกันและกัน เพราะการให้อภัยเป็นการให้ที่ลงทุนน้อย แต่กำไรมากมาย การให้อภัยจัดเป็นทานชั้นยอด เหนือกว่าทานใดๆ ผู้ที่มีน้ำใจให้อภัยเป็นนิตย์ ย่อมมีชีวิตสูงค่าซึ่งชาวโลกเรียกว่าพระผู้ใจประเสริฐ หรือในด้านหนึ่งเรียกว่า อภัยทาน เป็นเภสัชขนานเอกที่จะไถ่ถอนความอาฆาตพยาบาทจองเวรให้หลุด พ้นจากจิตใจได้ เพื่อให้ชีวิตประสบสุขสมหวัง ฉะนั้นสามีภรรยาจึงควรฝึกฝนตนเองให้รู้จักอภัยแก่กันด้วยการเจริญกรรมฐาน แผ่เมตตาให้กัน การให้อภัยจะเกิดได้ง่ายย่อม ต้องอาศัยขันติความอดทน การกำหนดเวทนากรรมฐานอดทนทุกด้าน เป็นรากฐานแห่งกรรมฐานขันติมีประโยชน์มากมายดังกล่าวมา จึงขอเชิญท่านอุบาสกอุบาสิกาทั้งหลาย เจริญกรรมฐานได้ช่วยกันปลูกขันติธรรมให้งอกงามไพบูลย์ในอาณาจักรของจิตใจอย่าได้หยุดยั้ง จงบำเพ็ญ กุศลให้สมความมุ่งมาดปรารถนา ก็ชี้แจงแสดงมาพอสมควรแก่เวลาแล้ว ขอทุกท่านพุทธบริษัททั้งบรรพชิตและคฤหัสถ์ อุบาสก อุบาสิกาโดยทั่วหน้ากัน จงประสบแตความสุขความเจริญ ให้อภัยไม่มีแพ้ไม่มีชนะแก่ท่านผู้ใดแล้ว ขอสร้างตนให้เป็นความสุขอย่างกลางๆ ให้อภัยโทษให้อภัยทาน หนักนิดเบาหน่อยให้อภัยซึ่งกันและกัน ไม่มีเรื่องตลอดไปจนกระทั่งตาย อยู่ด้วยขันติวิธีเจริญรุ่งเรื่อง วัฒนาสถาพรโดยทั่วหน้ากัน ขอทุกท่านจงเจริญไปด้วยอายุ วรรณะ สุขะ พละ ปฏิภาณ อำนาจ และสมบัตินึกคิดสิ่งหนึ่งประการใดสมความมุ่งมาดปรารถนาด้วยกันทุกรูป ทุกนาม ณ โอกาสบัดนี้เทอญ.

วันพระครั้งนี้ได้มีบริษัทห้างหุ้นส่วน จำกัด ที่ท่านเคยมาโดยคุณโยมดาวเหลียง รัศมีเจริญ และครอบครัวญาติทั้งหลาย ดังที่ทายกทายิกาสร้างพรมปูศาลาหอประชุม พร้อมด้วยเครื่องพุ่ม พุ่มนี้ก็หลายปีมาแล้วก็ไม่ได้เปลี่ยน คุณโยมดาวเหลียงก็ยังทำบุญประจำเดือนทุกเดือนสามหมื่นถึงสี่หมื่นบาท เป็นค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าอาหารการบริโภคให้ผู้ปฏิบัติธรรม พระสงฆ์องค์เจ้า โดยไม่ได้หวังผลตอบแทนใดๆ ก็ขออนุโมทนาแก่คุณโยมดาวเหลียงด้วย อาตมาเหมือนกันชอบทำบุญ ปีนี้ก็เจริญพรว่าตั้งแต่ปี ๓๙ ไม่นับเรื่องเงินก่อสร้าง ได้ให้ทุนการศึกษาทั้งในประเทศทั้งนอกประเทศ ๒๔ ล้าน รวมกับที่ถวายสมเด็จพระเทพฯไป ด้วย ช่วยชาติ เราก็อบรมเด็ก ช่วยศาสนา เราก็สอนธรรมวิปัสสนากรรมฐาน ช่วยพระมหากษัตริย์ ก็ทูลเกล้าถวายสมเด็จพระเทพฯ เพื่อพระราชทานให้มูลนิธิชัยพัฒนา ๗๕๐๐,๐๐๐ บาท เราสวดธรรมจักรทุกวันที่ ๙ ของเดือนตลอดมา ถวายวัวในหลวง ๒๐๐ ตัว ถวายรถจิ๊ปสมเด็จพระเทพฯ เพื่อทรงอนุเคราะห์ตำรวจตระเวนชายแดน ๑ คัน ล้านกว่าทั้งเครื่องอุปกรณ์ทั้งหมด ทุกอย่างรวมแล้วล้านห้าหมื่นบาท ถวายทุนไปช่วยเด็กชายแดน ๓,๓๐๐,๐๐๐ ไปถวายสมเด็จพระเทพฯมาเมื่อสองวันนี้

พี่น้องที่รักทั้งหลายเพียงตั้งใจเราก็ได้บุญแล้ว ตั้งใจจะสวดธรรมจักร๒ ปี เพื่อถวายในหลวง ก็ได้มีผู้มาร่วมทำบุญถึง ๗ ล้าน หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศสกุล หม่อมอร พินท์ทราบข่าวมาว่า หลวงพ่อจะไปถวาย ท่านก็มาร่วมบริจาค ๑,๓๐๐,๐๐๐ บาท ได้ถวายผ่านสมเด็จพระเทพฯ แล้วโดยให้เฝ้าเป็นการส่วนพระองค์ แล้วรุ่นก่อนเราก็ไปบริจาคให้โรงพยาบาลมูลนิธิสมเด็จย่าทั้งหมด ๒ -๓ แสน

อาตมารู้สึกดีใจมากที่เราไปรับช่วยสร้างศูนย์เวหุวันขอนแก่น ๓ ครั้ง สร้าง ๓ ปีเสร็จ อบรมเด็กได้แล้ว ๒-๓ ร้อยคน ศาลาราคา ๕.๕ ล้าน ก็จะเสร็จ ทอดกฐินก็มีพญานาคมาช่วยเรา เพราะว่าข้างศูนย์นั้นมีบ่อ มีถ้ำพญานาค ฝนตกมาน้ำไหลลงบ่อไม่มีเต็ม เข้าไปในถ้ำพญานาคไปอยู่โน่นหนองคาย แม่น้ำโขง ท่านได้ช่วยเราตลอดมา

ท่านทั้งหลาย จะทำบุญนี่อยากให้สมใจ ปีนี้จะสร้าง ส้วม ๑๐๐ ห้อง อยากจะทำให้สบายใจไม่มีเงินไม่เป็นไรเดี๋ยวรอที่พึ่งที่อื่นได้ อาตมามีแต่ให้ มีแต่ช่วยเท่านั้นอาตมาซื้อที่๒๑ ไร่ ให้เขาทำถนนเดินกันเข้าศูนย์ปฏิบัติธรรม ดร.อำนวย วีรวรรณ อดีตรองนายกรัฐมนตรีก็ช่วยราดยางให้เสร็จแล้ว รพช. เขาก็ช่วยทำถนน ชาวบ้านดีอก ดีใจ นักเรียนบางโรงเรียนที่อยู่มหาสารคามที่ติดยาเสพติด ได้เข้ามาปฏิบัติที่ศูนย์นี้แล้ว

อาจารย์ดาวเรื่อง ศิริลักษณ์ สอนพระพุทธศาสนาที่อุทัยธานี เคยเป็นคริสต์ ต่อมา ผอ.ให้สอนวิชาพระพุทธศาสนา มาปฏิบัติกรรมฐานที่วัดนี้ กลับไปสอนได้ดีมาก อาตมาช่วยทำห้องจริยธรรมให้เด็ก ม.๑ ถึง ม. ๖ สวดมนต์ไหว้พระที่อุทัยธานีไปถามดูได้

อาตมามีแต่ให้ ยิ่งให้ยิ่งได้ ยิ่งหวงยิ่งอด หมดก็ไม่มา เราไม่หวง เราก็ไม่อด หมดก็มาเรื่อยๆ อาตมาไปขอนแก่นมา เอาเงินที่มีอยู่ในย่ามนิดหน่อยไปสร้างธนาคารข้าวสาร โยมคณะกรรมการจะเห็นด้วยไหมอาตมาลงไปนี่เทย่ามให้เลย มีเท่านี้เอง แสนกับหมื่นหนึ่ง ตั้งธนาคารข้าวสาร ธนาคารเก็บข้าวก็จะได้ไว้เลี้ยงกันอาตมาชอบให้ ชอบเลี้ยง เหมือนแขกมาบ้านเราก็ต้องเลี้ยงอาหาร เมื่อสมัยโบราณอาตมาเป็นเด็กต้องยกเชี่ยนหมากก่อน กล่องยาสูบกล่องบุหรี่นี่คนโบราณ เอายามามวนเส้นยังจำได้ แล้วก็ตักน้ำให้แขกที่มาบ้านเรา ถ้าได้เวลากินข้าวต้องหาข้าวเลี้ยงอย่าให้บอก ถ้ามาตอนเช้าก็เลี้ยงอาหารเช้า มาตอนกลางวันก็เลี้ยงอาหารกลางวัน มาตอนเย็นเลี้ยงอาหารเย็น นี่คนไทย เดี๋ยวนี้คนไทยประเภทนี้หายไป เห็นแก่ตัวกันมากขึ้น เวลาไปบ้านเขาละเขาต้อนรับ เวลาเขามาบ้าน… ไม่ดูหน้าดูตาเลย ไม่รู้ไม่ชี้ ไม่ได้มีการต้อนรับขับสู้ดูความงามแต่ประการใด คนไทยขาดประเพณีไทย พระพุทธเจ้าสอนให้ช่วยต้อนรับโอภาปรา-ศรัย พระบางวัดบางองค์นี่ไปฉันบ้านเขาบ่อย เขาถวาย บ่อย แต่เวลาเขามาวัดตัวเองไม่เคยทักเลย ผ่านหน้ากุฏิยังไม่ทัก มีหลายแห่งเท่าที่ไปเห็นมา องค์นี้เคยไปกินข้าว บ้านเขาบ่อย เขาผ่านมาน่าจะทักสักคำ โยมมาธุระอะไรหรือ มาอย่างไร ให้เขาชื่นใจ ทักทายปราศรัยกันหน่อยก็จะชื่นใจนะ

ขอญาติโยมที่ร่วมทำบุญกุศลอยู่ขณะนี้ โปรดอนุโมท-นาสาธุการ โยมดาวเหลียง ยังมีเจตนาดีเป็นมหากุศล ทั้งครอบครัวบุตรหลาน และบรรดาญาติทั้งหลาย ที่มีส่วน ร่วมอนุโมทนาสาธุการในโอกาสนี้ด้วย ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย บุญกุศลทั้งหลายโปรดประทานพร ขอให้ทุก ท่านจงเจริญรุ่งเรืองในธรรมสัมมาปฏิบัติในหน้าที่ทุกท่านและทุกท่านเจริญไปด้วย อายุ วรรณะ สุขะพละ ปฏิภาณธนสารสมบัติ นึกคิดสิ่งหนึ่งประการใดสมความมุ่ง มาดปรารถนาด้วยกันทุกรูป ทุกนาม ณ โอกาสบัดนี้เทอญ

๗ มกราคม ๔๐